متداول ترین روش های دفع ضایعات جامد نساجی و منسوجات مستعمل در حال حاضر تنها دور ریختن،مدفون نمودن و سوزاندن می باشند . این در حالیست که این ضایعات در حقیقت منبع بالقوه انرژی و ماده بوده و با مدیریت صحیح می توان آنها را به چرخه تولید بازگرداند. امروزه مورد توجه ترین رویکرد ها در مقوله مدیریت ضایعات تحت عناوین سه R یا کاهش ضایعات استفاده مجدد و بازیافت مطرح می باشند در این رویکردها هدف محافظت از محیط زیست از طریق کاهش میزان ضایعات و نیز استخراج بیشینه سود ممکن از محصولات با افزایش زمان مصرف و نیز استفاده مجدد از آن ها می باشد. دو مورد از سه رویکرد مطرح شده استبازیافت فرآیند جمع آوری و پردازش موادی است که به عبارتی به عنوان زباله دور ریخته می شوند ولی ما آنها را به محصولات جدید تبدیل می کنیم. در این مورد، بازیافت منسوجات به معنای جمع آوری و پردازش ضایعات نساجی تولید شده از صنعت و هم از مصرف کننده و تبدیل آنها به مواد قابل استفاده نساجی می باشد
انواع ضایعات نساجی
ضایعات نساجی شامل هرگونه ماده زائدی است که در فرآیند تولید، توزیع، و مصرف پوشاک تولید می‌شود. این ضایعات می‌توانند به دسته‌های زیر تقسیم شوند
ضایعات کارخانه‌ای این ضایعات در طول تولید لباس‌ها و پارچه‌ها ایجاد می‌شوند و شامل برش‌های اضافی نخ‌های رهاشده و الیاف بی‌استفاده است
ضایعات توزیعاین نوع ضایعات شامل پوشاکی است که به دلایل مختلف مانند آسیب‌دیدگی یا عدم فروش به کارخانه برمی‌گردد
ضایعات مصرفاین شامل لباس‌هایی است که دیگر قابل استفاده نیستند و به عنوان زباله به دور ریخته می‌شوند
تأثیرات زیست‌محیطی
تأثیرات زیست‌محیطی ضایعات نساجی قابل توجه هستند
آلودگی آبتولید پارچه‌ها و الیاف معمولاً نیاز به استفاده از مواد شیمیایی و رنگ‌ها دارد. زمانی که این مواد به درستی مدیریت نشوند، می‌توانند به آب‌های سطحی و زیرزمینی نفوذ کرده و آلودگی ایجاد کنند
آلودگی خاکدفن ضایعات نساجی در زمین می‌تواند باعث آلودگی خاک شود. برخی از مواد شیمیایی موجود در الیاف و رنگ‌ها به سختی تجزیه می‌شوند و می‌توانند در خاک باقی بمانند
کاهش تنوع زیستی نیاز به منابع طبیعی برای تولید الیاف جدید، مانند پنبه، می‌تواند منجر به تخریب زیستگاه‌ها و کاهش تنوع زیستی شود
منابع ضایعات منسوجات
عمده ضایعات منسوجات از منابع خانگی سرچشمه می گیرند. فرض می شود که میانگین عمر هر لباسی حدود ۳ سال است که آنها بعد از این زمان همانند لباس های کهنه دور انداخته می شوند. بعضی از اوقات، حتی پوشاک های زیاد کهنه نشده نیز به دلیل از مد افتادن یا مطابق سلیقه نبودن دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند. این لباس ها جزء ضایعات پس از مصرف هستند که به سمت مغازه های فروش کالاهای دست دوم یا سازمان های خیریه می روند. بیشتر منسوجات خانگی قابل بازیافت به این سازمان ها فروخته یا اهدا می شوند. منسوجات باقی مانده یا به کارخانه بازیافت منسوجات یا به کارخانه دفن زباله فرستاده می شوند.ضایعات منسوجات در هنگام تولید نخ ها و پارچه، فرآیندهای ایجاد پوشاک و از طریق صنایع خرده فروشی بیشتر می گردند. آنها ضایعات پساصنعتی هستند. جدا از این ضایعات منسوجات، دیگر ضایعات مانند بطری های PET و موارد دیگر برای بازیافت الیاف پلی استر مورد استفاده قرار میگیرد، منسوجات برای بازیافت کردن از طریق دو منبع اولیه تولید می گردند. این منابع عبارتند از
پسا مصرف مانند پوشاک، حمل و نقل اثاثیه، لوازم خانگی و موارد دیگر،
پیش از مصرف مانند مواد دور ریختنی ایجاد شده از طریق محصولات فرعی ساخته شده از نخ و پارچه و همچنین منسوجات دور ریختنی پساصنعتی از دیگر صنایع
بازیافت کردن ضایعات نساجی
بازیافت کردن منسوجات به دلیل هم مزایای اقتصادی و هم مزایای زیست محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است. این کار از بسیاری آلودگی ها و فرآیندهای شدید انرژی که جهت ایجاد منسوجات از طریق مواد تازه مورد استفاده قرار می گیرند، جلوگیری می کند
با بهره گیری از بازیافت، نیاز به فضای دفن زباله نیز کاهش پیدا می کند. منسوجات منجر به مسائل زیادی در محل دفن زباله می شوند. الیاف مصنوعی تجزیه نمی گردند. پوشاک پشمی می توانند تجزیه شوند، اما باعث تولید متان می گردنداز طریق بازیافت، فشار بر روی منابع تازه کم می شود. این موضوع به تعادل مبالغ پرداختی منجر می گردد، چون ما مواد کمتری برای نیازهای خودمان خریداری می کنیموقتی الیاف به صورت محلی موجود باشند، از منطقه دیگری حمل نمی گردند، بنابراین آلودگی کم می شود و در مصرف انرژی صرفه جوبی می گردد. وقتی در هنگام فرآوری، تولیدات به رنگ زنی مجدد یا شستن دوباره نیاز پیدا نمی کنند، انرژی کمتری مصرف می شود. زمانیکه به شستشوی وسیع از طریق حجم های زیادی از آب، همانند کاری که برای پشم خام انجام می شود، نیاز نیست، پساب آب کم می شود. تقاضا برای مواد شیمیایی منسوجات، مانند عوامل رنگ زنی و ثابت کننده کاهش پیدا می کند
روش های بازیافت کردن
صنعت نساجی از جمله مهم ترین صنایع کالاهای مصرفی به شمار می آید. با این حال صنعت نساجی به یکی از آلوده کننده ترین صنایع نیز متهم شده است. نه تنها تولید، بلکه مصرف منسوجات نیز باعث تولید ضایعات می شود. ایجاد ضایعات نساجی از نظر تجاری توسط تولید کالاهای نساجی تحت تأثیر قرار می گیرد. تولید بالاتر، مقدار ضایعات بیشتری ایجاد می نماید. این موضوع به نوبه خود، تابعی از تقاضای مصرف است که تحت تأثیر وضعیت اقتصادی قرار می گیردوقتی این مسئله بتواند یک تأثیر محدود بر روی تولید ضایعات در بخش تولیدی داشته باشد، می تواند تأثیر بسیار بیشتری بر روی تولید ضایعات منسوجات خانگی ایجاد نماید. جهت محاسبه این مشکل، صنعت نساجی بسیاری از معیارها را برای کاهش مشارکت منفی این ضایعات به محیط زیست در نظر گرفته استیکی از این معیارها، بازیافت منسوجات است که الیاف بازتولیدشده از ضایعات نساجی را مورد استفاده مجدد قرار می دهد. تولید ضایعات به گونه ای است که به صورت طبیعی بازیافت می شوند و عمدتا قابل تجزیه زیستی هستند.پس از ظهور انقلاب صنعتی، انواع مختلفی از ضایعات به وجود آمدند که اغلب قابل تجزیه زیستی نبودند و بسیار خطرناک محسوب می شدند. تولید همیشه با انواع مختلف آلودگی همراه بوده است که این موضوع به خصوص در کاشت، تولید و فرآوری پنبه، انواع مختلفی از ضایعات که بیش از نیمی از آنها دوباره مورد استفاده قرار می گیرند را آزاد می کند
نتیجه‌گیری
مدیریت ضایعات نساجی نیازمند توجه و اقدام هماهنگ از سوی تمامی ذینفعان است. با ایجاد تغییرات در فرآیند تولید، افزایش آگاهی عمومی، و استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان به کاهش تأثیرات منفی این ضایعات و حفاظت از محیط زیست کمک کرد.بازیافت و استفاده مجدد از منسوجات و همچنین تولید دوباره الیاف از طریق ضایعات منسوج می تواند یک چشم انداز پایدار را برای صنعت نساجی و پوشاک به ارمغان آورد
پیام ها
دیدگاهی در پیرامون این پست ثبت نشده است